Жасуша цитоплазмасы
Жасуша цитоплазмасының маңызды қызметтерінің бірі- заттар ағынын қамтамасыз ету болып табылады. Заттар ағыны дегеніміз: біріншіден- жасуша ішінде, кедір- бүдір эндоплазмалық торда синтезделген ақуыздардың органеллалар арасында әрлі- берлі тасымалдануы; екіншіден- көтеген жасушалар мен ұлпаларда синтезделген пептидтік гормондардың, асқорыту ферменттерінің, антиденелердің, өсу факторлардың және басқа да секреторлық молекулалардың жасуша сыртына шығарылуы; үшіншіден- сыртқы ортадан жасушаға үнемі әртүрлі […]
Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық
Тұқым қуалайтын аурулар — ата-аналарынан ұрпақтарына берілетін аурулар. Тұқым қуалайтын аурулар гендік, хромосомалық және геногеномдық мутациялардың әсерінен генетикалық материалдың өзгеруіне байланысты қалыптасады. Генетикалық жіктеу бойынша тұқым қуалайтын аурулар: моногендік; хромосомалық; цитоплазмалық болып бөлінеді. Моногенді аурулар генетикалық ақпарат жазылған құрылымдық гендердің мутацияға ұшырауынан туындайды. Бұл аурулардың ұрпақтарға берілуі Г.Мендельдің тұқым қуалау заңдылықтарына сәйкес жүретіндіктен мендельденуші тұқым қуалайтын ауру деп аталады. Моногенді түрі аутосом.-доминантты (арахнодактилия, брахидактилия, полидактилия, т.б. дерттер), […]
Цитоплазмалық тұқым қуалау және митохондриялық аурулар
Қазіргі кезде генетикалық молекулярлық деңгейде дамуында клеткада екі генетикалық жүйенің болатындығы, олар бір-бірімен функционалды байланыста болатындығы, цитоплазмадағы тұқым қуалау, ядродағы сияқты дискретті болатындығы, өздігінен репликацияланатын жүйеден тұратындығы, клетка дамуындағы өзінің физикалық және гентикалық үздіксіздік қатарын сақтап тұратындығын белгілі болды. Цитоплазма предетерминациясы кезіндегі тұқым қуалау: Цитоплазма предетерминациясы деп келесі ұрпақтардағы белгілердің анықталуын айтады. Бірқатар жағдайларда […]
Тератогенез. Тератогенді факторлар
Эмбриогенез құбылысының қалыпты жүруінің бұзылуы әр түрлі ақаулықтарға алып келеді, оларды дамудың туа біткен ақаулықтары деп атайды. Дамудың туа біткен ақаулықтары немесе даму ақаулықтары деп ағзаның қалыпты құрылысының морфологиялық бұзылуын атаймыз. Адамның туа біткен ақаулықтарын зерттейтін ғылымды тератология деп атайды. Ғылыми деректерге қарағанда, қазіргі кезде өркениетті елдер тұрғындарының, әсіресе жас балалардың сырқаттануы мен қайтыс […]
Теломерлер
Тұқым қуалаушылық ақпаратын тасымалдаушы – хромосома. Өзінің ерекше, қайталанбас құрылымына байланысты хромосома тұқым қуалаушылық ақпаратты ұрпақтан ұрпаққа жеткізіп, тірі организмдердің көбейіп, өмір сүруіне негіз болып есептеледі. Хромосома көлемі жағынан кішкентай болса да, кұрылысы және оның ішінде жүретін процесстер жағынан өте күрделі. Хромосома формасы ағылшын X әрпі тәріздес. Оның ортасында хромосоманы ашаларға бөлетін центромера орналасқан. Ал […]
Қазақстандағы сыртқы орта ластануының генетикалық зардаптары
Адам цивилизациясының дамуымен туған, глобальдi мәселелердiң бiрi «өзiңдi танып -бiл» қазiргi кезде актуальдi болып отыр. Адам генетикасы қоршаған орта ластануының генетикалық зардаптарын, бұрын изоляцияланған популяциялардың генофондысының ауысуына қатысты көптеген сұрақтарға жауап беруi керек. Бұл ғылымның жетiстiктерi қазiргi молекулалық биология және генетиканың жалпы прогресiн көрсетедi. Қазiргi уақытқа дейiн адамның 1000 генiнен көбi зерттелген, олардың көпшiлiгiнiң хромосомадағы […]
Нуклейн қышқылдары–ДНҚ
Нуклейн қышқылдары–ДНҚ Ақуыз молекуласы сияқты, ДНҚ молекуласы да биологиялық полимер. ДҚ-ның молекулалық салмағы 10 млн. болады, кейбір жағдайда (ақуыздың биосинтезіне байланысты) 50-100 млн-ғы дейін жетеді. ДНҚ полимерлері мен мономерлерінің ролін комплементтік негізіне сәйкес бірінене кейін бірі орналасатын нуклеотидтер атқарады. Нуклеин қышқылдары ең алғаш жасушаның ядросынан табылды, ол латынша «нуклеус» — ядро деген мағынаны білдіреді. Сондықтан […]
Бағаналық жасушалар, оның медицинада қолданылу маңызы
Бағаналық жасушалар, оның медицинада қолданылу маңызы Бағаналық жасушалардың зерттелу тарихы Бағаналы жасуша дегеніміз не? Бағаналық жасушалардың жіктелуі — Эмбриональды бағаналық жасушалар — Фетальды бағаналық жасушалар — Ересек бағаналық жасушалар — Кіндік қанының бағаналық жасушалары Шеткі қан жүйесінен бағаналық жасушаларды алу Дифференциялану қабілетіне байланысты жіктелуі Бағаналық жасушалар ағзаны жасарта ала ма? Бағаналық […]
Мультифакторлы аурулар
Тұқым қуалайтын аурулар — ата-аналарынан ұрпақтарына берілетін аурулар.Тұқым қуалайтын аурулар гендік, хромосомалық және геномдық мутациялардың әсерінен генетикалық материалдың өзгеруіне байланысты қалыптасады. Генетикалық жіктеу бойынша тұқым қуалайтын аурулар: моногендік; хромосомалық; мультифакторлық(полигендік) болып бөлінеді. Мультифакторлық аурулар бірнеше геннің мутацияға ұшырауы мен өзара әрекеттесу нәтижесінде, ауруға бейімделуі артқан кезде және қоршаған орта факторларының әсеріне байланысты туындайды. Мұндай ауруларға қант диабеті, […]
Мультифакторлық аурулар
Тұқым қуалайтын аурулар — ата-аналарынан ұрпақтарына берілетін аурулар. Тұқым қуалайтын аурулар гендік, хромосомалық және геногеномдық мутациялардың әсерінен генетикалық материалдың өзгеруіне байланысты қалыптасады. Генетикалық жіктеу бойынша тұқым қуалайтын аурулар: моногендік; хромосомалық; мультифакторлық (полигендік) болып бөлінеді. Моногенді аурулар генетикалық ақпарат жазылған құрылымдық гендердің мутацияға ұшырауынан туындайды. Бұл аурулардың ұрпақтарға берілуі Г.Мендельдің тұқым қуалау заңдылықтарына сәйкес жүретіндіктен мендельденуші […]