Лимфедема –бўл жўмсаќ тіндегі лимфалыќ бўзылыстар.Ыќпал ететін жаєдайлар бездердіѕ ісігі,јдетте бўл лимфаденэктомиядан басталады.Операциядан кейінгі асќынулардан кейін лимфв жїйесініѕ ќатысуыменжїреді.Даму ќаупі 5-10% дейінгіжаєдайлар,бўл лимфалар 25%-єа дейін ґсуі мїмкін,егер агресивті емдеу јдістерін ќолданса:

– ќолтыќасты лимфа тїйінініѕ толыќ алынып тасталуы;

– операциядан кейінгі лимфа тїйіндері алынєан жерлерді сјулелендіру;

– химиятерапия;

Лимфедема жўмсаќ тіндердіѕ жоєарєы бґлігінде лимфаныѕ жоєалуы.Аяќ бґлімінде лимфедемаболуы мїмкін,біраќ басќа аурулармен байланысты.

Лимфа – бўл тїссіз сўйыќтыќ жјне ќан организмініѕ циркуляциясы болып табылады.Ќаннан айырмашылыєы ол веналар мен артериялар аєымында емес лимфалыќ ќылтамырларда жїреді.Организмдегі лимфаныѕ негізгіќўрамы тазарту,организніѕ лимфалыќ тазарту жїйесі былай жїреді.Лимфа ќалдыќтарды жинап тіндердегі тін заттарын жинап тазалап адамныѕ бїкіл организмін тазартады.Лимфа тамырлары екі їлкен тамырларєа ќўйылады.Бўл жїрек аймаєында орналасады,осылай лимфа айналымы ќўрылады.Лимфаныѕ аєзаны тазартудан басќа да ќызметтері бар.Лимфа аќуыздарєа бай,Ќантамырлар жїйесінен айырмашылыєы ќан жїрек бўлшыќетініѕ жиырылуына жаєдай жасайды.Лимфа жїйесі орталыќ соєыш стансиясы деп аталады.Лимфа ќаѕќа жјне тыныстыќ бўлшыќеттердіѕ жиырылу аймаєын ќўрайды,кґп жаєдайда дене бґлімініѕ ќозєалысына ауырлыќ кїші пайда болады.Мўнда майда капилярлар кґбейеді,бўл майда тамырлар ґте жіѕішке ќабырєамен сипатталып аданыѕ организмін ќўрайды.Біраќ теріасты тіндерінде олардыѕ саны кґп, сонымен ќатар,лимфалыќ тамырларда клапондар болады.олардыѕ ќызметі олардыѕ артќа ќайтпауына жаєдай жасайды.Хирургиялыќ жўмыстар кезінде аймаќты лимфа тїйіндері алынады. Организмде лимфаныѕ тїзілуі тіндік сўйыќтыќ мґлшеріне байланысты.Тіндік сўйыќтыќтыѕ мґлшері ересек кісілерде шамамен 12 литр.Лимфа тамырлары жїйесініѕ негізгі ќызметі тіндік зат алмасу ґнімдерін жјне тіндік сўйыќтыќты  ќан жїйесіне ќайтару. Тіндік сўйыќтыќ капиллярлардыѕ артериялыќ бґлігінен судыѕ жјне ќан плазмасында еріген бірќатар заттардыѕ(белоктар,тўздар) айналадаєы тіндерге шыєуы нјтижесінде тїэіледі.Оныѕ негізгі себебініѕ бірі капиллярлардаєы гидростатикалыќ ќысымныѕ тіндердегі осмостыќ ќысымнан жоєары болуы.Сонымен лимфа тамырларытіндік сўйыќтыќты їэбестен тасып алып кетіп жјне тазалап тўрады. Сонєы їрдіс лимфа тїйіндерініѕ ќызметіне кіреді. Оныѕ негізгі кґріністеріне лимфаныѕ іркілуі,лимфа тамырларыныѕ кеѕеюі(лимфагиоэктазиялар),лимфа стазы мен  тромбозы,лимфалыќ ісіну,лимфа аєу(лимфоррея немесе хилоррея) жатады.

Лимфедеманыѕ жергілікті жјне жалпы тїрі бар. Жергілікті лимфедеманыѕ дамуы механикалыќ факторларєа (лимфа тамырлары басылып немесе тыєындалып ќалєанда ,лимфа тїйіндерін операцияєа байланысты алып тастаєанда)байланысты. Созылмалы аєымдаєы лимфедема нјтижесінде склероздыќ їрдістер жанданып , сол жер ќалындап дјнекер тін пайда болуына байланысты ќатты болып ќалады. Оныѕ айќын кґрінісіне пілаяќ мысал бола алады. Бўл їрдіс лимфа тамырларыныѕ тума болмауы(аплазиясы) немесе шала дамуы(гипоплазиясы) немесе жїре пайда болєан ґзгерістері(ќабынуы,склерозы,алынып тасталынуы) нјтижесінде лимфаныѕ іркіліп ќалуына байланысты дамиды.

Лимфедема жаєдайы кезінде аяќ терісі,теріасты шелі ґте ќалыѕдап , ќатпарланып, ќатайып аяќтыѕ кґлемі екінші аяќќа ќараєанда бірнеше есе жуандайды.

Классификациясы.Трошков жіктелуі бойынша:

1.Жўмсаќ пішінді (ќатты дјнекер тінімен теріасты клетчаткаларыныѕ майлы бґлімі,ісік)

2.Ќатты пішін (толыќ теріасты май клеткаларын толыќ дјнекер тінімен араласуы)

3.Аралас пішін (тінніѕ кезектесіп орналасуымен ерекшеленеді)

Лимфедема жіктелуі:

I.Туа пайда болєан.Мўнда лимфа тамырыныѕ жїйесініѕ артерия жјне веналыќ анамалиялыќ дамулары.

1.Спора тјрізді пішінді

2.Жанўя пішіні миярой ауруы

3.Мейге синдромы тўќым ќуалау факторлар.

II.Туа тіткен.Ќалыпты тінге белгілі бір фактордыѕ јсерінен лимфастаздыѕ пайда болуы.

1.Ісіктік емес формасы

2.Ісіктік формасы

3.Бластомозды формасы.Зиянды ісіктер геман,зиома,нейрофиброма,лифангиома

4.Жїректік форма (ќан айналым бўзылыстар)

5.Бїйректік форма.Бїйрек ќўрамыныѕ бўзылуы.