Гипофиз – эндокриндік жүйедегі эндокринді мүшелер жүйесінің орталық безі.

Гипофиз гормондары эндокриндік мүшелердің барлығының жұмысына әсер етеді, өз бетінше ағзаның қызметін реттейді. Бұл гормонның ногрмадан артық не кем болуы арты жаман ауруға шалдықтырады.

Гипофиз адам мен жануарлар бассүйегінің сынаша сүйегінің түрік ершігі сайында орналасады.

Гипофиз гормонының жетіспеушілігінің соңы мыналарға әкеп соғады:

Ергежейлілік (самотропты гормон немесе өсу гормонының жетіспеушілігі),

Жыныстық жетілу кешеуілдейді немесе мүлде тоқтауы (жыныстық жетілуді реттейтін  фолликуло және лютеин гормондарының жетіспеушілігі),

Қайталама гипотиреоз (қалқанша безі гормонының жетіспеушілігі);

гипопитуитаризм — гипофиз гормонының жетіспеушілігі.

Гипофиз гормонының нормадан көп болуының салдары төмендегідей:

гиперпролактинемия  (пролактин гормонының көбейіп кетуі),  әйелдердегі етеккір циклының бұылуы және жүктілікке қатыссыз сүт бездерінен сүттің бөлінуі), ер адамдарда – жыныстық айналымның төмендігі, ұрықө бездерінің жетілмей қалуы;

алыптық (гигант) (самотроп гормонының артық бөлінуі)

Иценко-Кушинга ауруы (адренокортикотроп гормонының шектен тыс көбеюі) — қант диабетіне, қан қысымының жоғарылауына, остеопроз, семіздік ауруына әкеп соғатын ауыр дерт,

Гипофиз ауруларын тексеру және емдеумен эндикринолог-дәрігер айналысады.